M jak mutyzm wybiórczy!

Witam serdecznie moi mili,

po dłuższej nieobecności wracam do cyklu: alfabetyczny spis zaburzeń mowy.  Zapraszam serdecznie do przeczytania ciekawego artykułu na temat mutyzmu wybiórczego, którego autorem jest moja serdeczna koleżanka, neurologopeda pani mgr Monika Cabała, która pracuje w szpitalu klinicznym w Krakowie. Jest także współautorką książki na temat mutyzmu wybiórczego pt: „ Mutyzm wybiórczy. Trzy spojrzenia”.

NIECHCIANE NIEMÓWIENIE

Miesiąc temu zaczął się nowy rok szkolny. Wrzesień to miesiąc służący poznaniu nowych dzieci w placówce. Coraz częściej pojawiają się wśród nich dzieci, które zaczepione drętwieją a kiedy usłyszą pytanie milczą jak zaklęte. W gabinetach logopedycznych zjawia się coraz więcej rodziców z dziećmi z podejrzeniem lub diagnozą „mutyzm wybiórczy”. Czym jest to zaburzenie, jakie ma objawy i przede wszystkim jak logopeda może pomóc takiemu dziecku?

M jak mutyzm!!!!

W Polsce funkcjonują dwie nazwy: mutyzm wybiórczy/mutyzm selektywny. W wielkim skrócie można powiedzieć, że jest to zaburzenie o podłożu lękowym, które powoduje, że dziecko w pewnych sytuacjach swobodnie komunikuje się z otoczeniem a w innych milczy, pomimo rozumienia poleceń lub pytań do niego kierowanych.

Parę zdań o historii…

Zaburzenie po raz pierwszy opisał niemiecki lekarz Adolf Kussmaul w 1877 roku – użył określenia „aphasia voluntaria” w odniesieniu do dzieci, które pomimo braku zaburzeń organicznych i fizjologicznych oraz opanowanej umiejętności komunikacji, nie mówiły w niektórych miejscach. W1943 szwajcarski psychiatra Moritz Tramer użył określenia ”elective mutism”(mutus z łacińskiego znaczy ‘niemy’) w przypadku dzieci z którymi miał do czynienia a które komunikowały się z wybranymi osobami. Jego zdaniem świadomie decydowali z kim nawiążą kontakt. W Polsce o mutyzmie pisali między innymi Irena Styczek (zaliczając go do logoneuroz), Antoni Pruszewicz (mutyzm traktowany jako zaprzestanie mówienia z przyczyn psychologicznych) czy Anna Herzyk (zakładająca tezę, że dziecko nie chce mówić do niektórych osób lub w niektórych sytuacjach). Obecny stan wiedzy pokazuje, że mutyzm wybiórczy jest zaburzeniem o wielorakiej etiologii i składa się na niego wiele czynników.

Kryteria mutyzmu wybiórczego wg DSM V:

- konsekwentna niemożność mówienia w określonych sytuacjach społecznych, w których oczekiwane jest posługiwanie się mową pomimo mówienia w innych sytuacjach,

- zakłócenie wpływa na osiągnięcia szkolne lub zawodowe, albo na komunikację społeczną,

- zakłócenie utrzymuje się przez co najmniej miesiąc (nie ogranicza się do pierwszego miesiąca uczęszczania do szkoły (niektórzy badacze mówią o tzw mutyzmie sytuacyjnym- przypis autorki)),

- niemożność mówienia nie jest spowodowana brakiem wiedzy lub znajomości języka mówionego wymaganego w danej sytuacji społecznej,

- zakłócenia nie można lepiej wyjaśnić występowaniem zaburzenia komunikacji i nie występuje ono wyłącznie w przebiegu zaburzenia zaburzenia należącego do spektrum autyzmu, schozofrenii lub innego zaburzenia psychicznego.(za: P. Gałecki, Ł. Święcicki, Kryteria diagnostyczne z DSMV, Wrocław 2015).

Jako główną przyczynę mutyzmu uznaje się lęk, który dziecko odczuwa w najczęściej w nowych miejscach lub wśród nowych osób kiedy oczekuje się od niego wypowiedzi werbalnych. Lęk powoduje, że dziecko nie jest w stanie wypowiedzieć słowa, często nie podejmuje kontaktu wzrokowego a także może nie być w stanie wykonać żadnego gestu (np. podania ręki na przywitanie). Uważa się również, że część dzieci może posiadać predyspozycje genetyczne do tego typu zachowań; pojawiają się doniesienia o podwyższonej aktywności ciała migdałowatego (odpowiadającego za pamięć emocjonalną; bierze udział w rozpoznawaniu stresora i przypisywaniu mu znaczenia emocjonalnego, pełni także rolę w zachowaniach warunkowanych negatywnymi emocjami a zwłaszcza lękiem) a także o niewłaściwie wygaszonych odruchach (odruch paraliżującego strachu, odruch Moro będą powodować u dziecka wrażenie, że niektóre sytuacje społeczne są źródłem zagrożenia).

Jako pierwsze podczas diagnozy „rzuca” nam się w oczy, że dziecko nie mówi. Jak zatem sprawdzić umiejętności komunikacyjne dziecka? Trzeba się trochę nagimnastykować ale jest to możliwe – jeśli jest to możliwe warto poobserwować dziecko jak zachowuje się w środowisku przedszkolnym lub szkolnym; zebrać dokładny wywiad od rodziców i nauczycieli (jeśli mamy ten komfort). W samym kontakcie z dzieckiem przede wszystkim nie nastawiajmy się, że ono od razu odpowie na wszystkie nasze pytania – należy zaopatrzyć się w duże pokłady cierpliwości i życzliwości dla dziecka. Próbować nawiązywać kontakt wzrokowy ale nie utrzymywać go „na siłę”. Początkowe zadania, które będziemy stawiać przed dzieckiem, nie powinny wymagać od niego mówienia – mogą to być wszelkie zabawy oddechowe, rozluźniające, zabawy z użyciem gestów, dopiero później zabawy dźwiękonaśladowcze czy wymagające użycia słów – jedynym ograniczeniem jest ilość pomysłów w naszej głowie ale pamiętać należy, żeby stopniować poziom trudności.

Terapia – jeden czy wielu specjalistów?

Na to pytanie nie ma jednej odpowiedzi. Dziecko badane w ppp objęte jest diagnozą przez zespół specjalistów (ostateczną diagnozę i tak stwierdza psychiatra). Często zdarza się, że dziecko poza samą trudnością z mówieniem ma również zaburzenia integracji sensorycznej, logopedyczne (dyslalia) lub współistniejące zaburzenia lękowe (np. fobie związane z jedzeniem lub korzystaniem z toalety). Jeżeli u dziecka nie pojawiają się te wszystkie trudności wtedy terapia może być prowadzona przez jednego specjalistę- kogoś w rodzaju przewodnika, który będzie prowadził dziecko, dawał wskazówki do pracy  w domu i w szkole. Jeżeli trudności jest więcej wtedy dziecko będzie objęte wielospecjalistyczną opieką. Obecnie prym wiodą metody behawioralne, czasem pojawia się wsparcie farmakologiczne – z taką formą wsparcia należy jednak postępować ostrożnie i wprowadzać ją po dokładnym wywiadzie i badaniach. Terapie wspomagające takie jak muzykoterapia, dogoterapia czy hipoterapia wpływają korzystnie na samopoczucie dziecka nie mogą być jednak terapiami wiodącymi. Sam czas terapii jest trudny do oszacowania ponieważ każde dziecko z mutyzmem wybiórczym prezentuje inny zespół cech i zachowań. Ważne byśmy jako terapeuci byli dla takiego dziecka wsparciem, bo tylko wtedy kiedy poczuje się przy nas bezpiecznie będzie w stanie się otworzyć i wyjść w kręgu niechcianego milczenia.

Więcej na temat mutyzmu możecie znaleźć na grupach https://www.facebook.com/groups/mutyzm.terapeuci/?fref=ts oraz https://www.facebook.com/groups/mutyzm.nauczyciele/?fref=ts. Zapraszam serdecznie!

Październik to miesiąc świadomości na temat mutyzmu. Nie bądź obojętny!

Już niebawem konkurs na temat mutyzmu, a do wygrania książka „ Mutyzm wybiórczy. Trzy spojrzenia”. Więcej szczegółów już wkrótce!

WAKACYJNA MIGAWKA Z UDZIAŁEM KRAINY SŁÓW

Witam serdecznie moi mili,


Kraina Słów nie próżnowała w wakacje:)


-  w lipcu odbyły się ostatnie terapie i rozdanie dyplomów za piękną pracę na terapii dla wszystkich dzieciaków


- w sierpniu miałam ogromny zaszczyt uczestniczyć w Turnusie Neurologopedycznym Miry Rządzkiej, gdzie poznałam wspaniałych terapeutów, rodziców i dzieci.
Mogłam tam uczyć się od najlepszych!!


- wycieczka do Wrocławia szlakiem krasnali wrocławskich


- dziękuję moim serdecznym koleżankom za przesłanie wspaniałych , wakacyjnych zdjęć z udziałem Krainy Słów






pozdrawiam, ładujcie akumulatorki- wrzesień tuż, tuż ;-)
M.

TURNUS NEUROLOGOPEDYCZNY Miry Rządzkiej!

Witam moi mili,

tak jak obiecałam kilka słów o TURNUSIE NEUROLOGOPEDYCZNYM organizowanym przez Poradnię Terapeutyczną w Zielonej Górze  w którym miałam zaszczyt uczestniczyć jako wolontariusz.

Turnus Neurologopedyczny Miry Rządzkiej  będę wspominała zawsze z uśmiechem na twarzy. Poznałam tam wspaniałych terapeutów, rodziców, wolontariuszki a co najważniejsze WSPANIAŁE DZIECIAKI!!

                                                                Piękny Lądek ;-)

W turnusie uczestniczyły dzieci z zaburzeniami mowy, między innymi z Zespołem Downa, zaburzeniami ASD i innymi zespołami wad wrodzonych.

Poza opieką nad dzieciakami, uczestniczeniem z dziećmi w zajęciach, zabawach kreatywnych, imprezach i zajęciach grupowych, brałam udział w codziennych odprawach  WSPANIAŁEJ KADRY DOŚWIADCZONYCH SPECJALISTÓW, oraz obserwowałam terapię logopedyczną wspaniałych logopedów takich  jak Dr M. Rządzka i Dr M. Machoś. Był to dla mnie zaszczyt poznać obie Panie, które są moimi autorytetami logopedycznymi. Wiedza, doświadczenie i podejście do dzieci godne do naśladowania. Wszystkie logopedki na turnusie były wspaniałe !!!! Dziękuję, dziękuję i jeszcze raz dziękuje był to dla mnie ogromny zaszczyt! Wróciłam z nową wiedzą, głową pełną inspiracji, nowych pomysłów !!!! Zdaję sobie sprawę, iż przede mną jeszcze długa i kręta droga, ale wiem, że idę w dobrym kierunku!!

Szerwonej szmince wielkie podziękowania za nowe, wspaniałe kreatywne pomoce do zabawy z dzieckiem!;-)

Kornel dziękuję za lekcję pływania;-) Twoje podejście do dzieciaków jest niesamowite! 

Iwonko jesteś cudownym , pozytywnym człowiekiem!!!Ty i Twoje cudne psiaki!;-)

Psycholom również wielkie dzięki!;-)

No i oczywiście nasza matka „ Kurka” Marzenka człowiek o wielkim sercu z głową pełną świetnych pomysłów!;-)

No i oczywiście moje towarzyszki! ;-) Dziewczyny dziękuję za wspaniały czas, za KORYTARZING, wycieczki, pamiętajcie o neuroprzekaźnikach ;-). Życzę obrony na  5! ;-) będziecie świetnymi Logopedkami ;)! 

Mojej kochanej Lidzi dziękuję za namówienie mnie do udziału w turnusie - to była jedna z najlepszych decyzji!!

Poznałam cudowne dzieciaki;-)!!

Prezes- trudno wyrazić w kilku słowach jakim jesteś niesamowitym chłopcem, dziękuje za spacery, granie w koszykówkę, jesteś świetny! No i wielkie brawa za coraz więcej słów! Było nawet Mo- nia ;-) 3mam kciuki za dalsze sukcesy!

Asia- ciotka już tęskni! ;-) dziękuję za wspólne zabawy kreatywne i tańce ;-)

Franio- dziękuje za towarzystwo podczas zajęć kreatywnych! Zarażasz uśmiechem;-)

Patryk! Wielkie brawa za pracę podczas zajęć logopedycznych , strój Pirata pierwsza klasa!

Szymon ! ogromne brawa również za pracę na terapii u cioci Marcysi- jestem pod wrażeniem , ile się nauczyłeś podczas turnusu!

Cysiu- i jego tata – SUPERduet bez dwóch zdań! Uśmiech i optymizm każdego dnia! Życzę wspaniałych wypraw rowerowych i jeszcze więcej uśmiechu!;-)

Tosia- kobietka z charakterkiem, a jednocześnie przytulak;-), oraz siostra Tosi- Olcia - podziękowania za pomoc! ;-)
Iza- wielkie brawa za prace na terapii u cioci Marcysi! super! ;-)

Dominik Duży ;-)- Dziękuję za pomoc i towarzystwo podczas zabaw kreatywnych!

Maciek z Gilbertem! Wielkie brawa za wspaniałą pracę na terapii logopedycznej u cioci Miry!

Krzyś -jesteś niesamowity! pięknie pracowałeś na terapii u cioci Miry!
Tomuś- jesteś superChłopak, dziękuję za tańce podczas ostatnich zabaw kreatywnych!

Wielkie buziaki z życzeniami dalszych sukcesów w terapii dla wszystkich dzieciaków!!! i ich wspaniałych rodziców!!!!! To był wspaniały czas! Pozdrawiam wszystkich – mogłabym wymieniać, wymieniać i podziękowań nie byłoby końca!!! 

Polecam wszystkim studentom, oraz logopedom na początku swojej drogi, aby wzięli udział w takim turnusie! Zdobyta wiedza, doświadczenie i poznanie wspaniałych ludzi bezcenne!!!

Jak stymulować mowę dziecka?

Jak stymulować mowę dziecka??

Witam serdecznie moi mili:),
wakacje to czas beztroski, zabawy i odpoczynku, ale podczas codziennego spędzania czasu z naszymi milusińskimi można poprzez zabawę stymulować rozwój mowy malucha!!!;-)

* ćwiczenia oddechowe- bardzo ważne są ćwiczenia oddechowe, gdyż wiadomo, że mówimy na wydechu!
Na plaży, w ogrodzie, na placu zabaw można zatem puszczać bańki mydlane, dmuchać w wiatraczek,lub dmuchać w piękny kwiat  o nazwie dmuchawiec.

* ćwiczenia artykulacyjne - mające na celu usprawnianie narządów artykulacyjnych.
np.-klaskanie językiem jak konik - uderzający kopytami o bruk
-dotykamy palcem lub łyżeczką podniebienia tuż za górnymi zębami, nazywając je „zaczarowanym miejscem”, „parkingiem”, w którym język (krasnoludek, samochód)powinien przebywać, gdy mamy zamkniętą buzię,
-Naśladowanie różnych zwierząt:
- „krokodyl” – szerokie otwieranie buzi, wysuwanie żuchwy do przodu, naśladowanie „kłapania paszczą”,
- „krowa” – naśladowanie przeżuwania trawy,
- „zły pies” – zagryzanie górnymi siekaczami dolnej wargi, udawanie warczenia psa,
- „wyjący pies” – naśladowanie wycia psa do księżyca (a-u, a-u),
-„balonik” – nadymanie policzków, usta ściągnięte,
-„zmęczony konik” – parskanie wargami,
-„język malarzem” – język to pędzel, którego czubkiem dzieci mają naśladować malowanie różnych wzorów (kropek, kółek, linii, kwadratów, trójkątów). Moczenie „pędzla” w farbie oznacza dotykanie czubkiem języka wałka dziąsłowego. Płukanie „pędzla” to oblizywanie językiem dolnych dziąseł od wewnętrznej strony.


* naśladowanie odgłosów z otoczenia- wyrażenia dźwiękonaśladowcze. Wyrażenia dźwiękonaśladowcze są bardzo ważnym etapem w rozwoju mowy!
podczas wizyty u babci na wsi, obserwuj z dzieckiem zwierzęta i naśladujcie razem odgłosy
-krowa - mu,mu
- kaczka- kwa, kwa
- kura- ko, ko
- świnka- chrum, chrum
Jeśli dziecko ma trudności z wyrażeniami dźwiękonaśladowczymi – zacznij od tych, które zbudowane są z samogłosek (aaaa, iiiiii, uuuuu, ooooo) , a potem stopniowo do tych zawierających spółgłoski.


* KĄPIEL SŁOWNA- MÓW DO DZIECKA PRZY KAŻDEJ CZYNNOŚCI KAŻDEGO DNIA- podczas wspólnego posiłku, mycia naczyń, prania, podczas wspólnego gotowania, oglądania książeczek, podczas spaceru i innych form aktywności.


* Nazywaj każdą rzecz , nazywaj każdy obrazek!


* Zachęcaj dziecko do uczestniczenia  w różnych czynnościach dnia codziennego, do pomocy!


Zadawaj przy tym krótkie pytania, zachęcające do mówienia!
Nazywaj każdą czynność, przedmiot, rzecz, zabawkę, ubrania, owoce, warzywa!


* Nie krytykuj dziecka, nie uciszaj!


* Nazywaj emocje!
Mów kiedy jesteś zadowolona/zadowolony, kiedy jesteś smutna/smutny, zła/zły itd.
Pytaj dziecko jakie odczuwa emocje w danej chwili!


* Chwal dziecko!


* Dbaj o swoją poprawną wymowę jako rodzica!, gdyż dziecko naśladuje właśnie osoby z najbliższego otoczenia!!! ;-)


* Ucz dziecka piosenek , wierszyków, wyliczanek!! ;-)
np. Lata osa koło nosa.
 i różnych wierszyków dotykowych, które dzieci uwielbiają a jednocześnie zapewniają stymulację dotykową.
Tu Sroczka kaszkę warzyła (kręcimy palcem wewnątrz dłoni),

dzieci swoje karmiła.

Temu dała na łyżeczce (dotykamy kolejno palców),

Temu dała na miseczce,

Temu dała na spodeczku,

Temu dała w kubeczku,

A dla tego nic nie miała (dotykamy kciuka).

Frrrrr! I po więcej poleciała. (unosimy ręce w górę).

Miłej zabawy i radosnych wakacji ;-)

Pozdrawiam

M.:)

D jak Dysfagia

Witam moi mili,

wracamy do alfabetycznego spisu zaburzeń – tym razem nie jest to stricte zaburzenie mowy, lecz jedzenia, połykania. Mowa o dysfagii. Z terminem tym  każdego dnia spotykają się w swojej pracy logopedzi.

 Połykanie towarzyszy człowiekowi od urodzenia, a nawet wcześniej. Jego istota polega na przemieszczaniu pokarmu do przełyku.

Dysfagia (dysphagia), słowo wywodzące się z języka greckiego zbudowane z dwu członów: dys – złe, trudne, zaburzone, phagien – jedzenie, połykanie.

W naukach medycznych termin ten używany jest w celu określenia zaburzeń jedzenia i/lub połykania.  Wnikliwa analiza międzynarodowego systemu diagnozy nozologicznej, tj. International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems, wykazała znaczenie terminu dysfagia. Zgodnie z ICD-10, dysfagia (R-13) to objaw, związany z jedną z cech chorobowych układu: nerwowego, krążenia, oddechowego, trawiennego, chorób skóry i tkanki podskórnej, układu kostno-stawowego, mięśniowego i tkanki łącznej,   wad rozwojowych wrodzonych, zniekształceń i aberracji chromosomowych, urazów i zatruć.

Osoba z dysfagią ma problem z przyjęciem pokarmu, utrzymaniem go w jamie ustnej, uformowaniem w kęs pokarmowy,  tzw. „bolus”, przetransportowaniem pokarmu w tył jamy ustnej do jamy gardłowej i dalej poprzez przełyk do żołądka. Problemy z połykaniem mogą dotyczyć jednego lub kilku z wymienionych wyżej odcinków drogi pokarmowej. 

METODY BADANIA POŁYKANIA

Osoba badająca układa kciuk jednej ręki na mięśni żwaczu. Pozostałe palce tejże dłoni kładzie na krtani i mięśniu żuchwowo-gnykowym. Poleca, aby osoba badana przełknęła ślinę lub niewielką ilość podanego jej płynu. W momencie wyczucia uniesienia krtani i skurczu mięśnia żuchwowo-gnykowego odchyla wargę dolną w okolicy kąta warg, aby móc zaobserwować funkcjonowanie języka i jego usytuowanie (ułożenie poza zwartymi łukami zębowymi lub wsuniecie między zęby). W czasie badania należy zwrócić także uwagę na wystąpienie skurczu żwacza, co świadczy o połykaniu dorosłym.

Innym sposobem jest rozchylenie warg osoby badanej w momencie przełykania i zaobserwowanie ułożenia języka. W niektórych przypadkach wystarcza sama obserwacja pacjenta – osoby z przetrwałym niemowlęcym połykaniem napinają silnie wargi i policzki, które stykają się z językiem usytuowanym między zębami.

Chciałam również wspomnieć o dwóch rodzajach połykania, a mianowicie:

POŁYKANIE DOJRZAŁE

Typ połykania, który powinien pojawić się u dziecka w wieku ok. 3 lat.
I. Karłowska twierdzi, że jest to przejście około 2 roku życia- po wyrżnięciu się zębów i wydłużeniu wyrostków zębodołowych.
Natomist H. W. Proffit i H. W Fields twierdzą, iż właśnie dojrzały sposób połykania pojawia się w wieku 3 lat. Zazwyczaj jednak ma to miejsce w 6 roku życia. U 10-15% populacji nie wykształca się, notuje się wówczas patologicznie przetrwałe połykanie niemowlęce.  Cechami dojrzałego połykania są:

•stabilizacja i unieruchomienie żuchwy przez skurcz mięśni żwaczowych;

•zwarcie zębów;

•domknięcie warg z nieznacznym skurczem mięśnia okrężnego ust;

•skurcz mięśni żuchwowo-gnykowych, unoszących dno jamy ustnej i powodujących dociśnięcie języka do podniebienia;

•pionizacja szerokiego języka i jego oparcie o podniebienne powierzchnie zębów i dziąseł;

•dociśnięcie brzegów bocznych języka do górnego łuku zębowego

•przerwanie oddychania w czasie przełykania.

Wykształcenie i utrwalenie połykania trzewnego jest możliwe dzięki dojrzewaniu układu nerwowego, ale także dzięki rozwojowi uzębienia i pionizacji pozycji ciała.

POŁYKANIE NIEMOWLĘCE

Ten typ połykania ma charakter odruchu bezwarunkowego, wyzwalanego odruchem ssania.  Aktywizuje się, gdy porcja pokarmu wypełni tylną część jamy ustnej dziecka. Jest to odruch złożony, w którego realizacji można wyróżnić trzy fazy:

·        faza ustna – język ułożony na dnie jamy ustnej, mleko wypełnia przestrzeń między brodawką piersi matki a podniebieniem miękkim. W czasie podnoszenia języka próżnia maleje, mleko zaś przesuwane jest w kierunku przełyku;

·        faza gardłowa – następuje przesunięcie pokarmu w obrębie gardła dzięki mięśniom zwieraczy gardła i mięśniom podniebienno-gardłowym. Podniebienie miękkie unosi się, zamykając przejście do jamy nosowo-gardłowej. Drogi oddechowe są chronione także dzięki uniesieniu się krtani i pochyleniu się nagłośni ku tyłowi. Skurcz mięśni przywodzicieli powoduje zamknięcie przedsionka krtani. Fazę kończy skurcz zwieracza gardła z jednoczesnym rozluźnieniem zwieracza przełyku. Faza gardłowa trwa mniej niż pół sekundy i przebiega w bezdechu;

·        faza przełykowa – odruchowa ruchy perystaltyczne przełyku przesuwają pokarm do żołądka.

Wracając do dysfagii  wyróżniamy 3 fazy połykania:

- faza ustna- tzw. przygotowawcza, rozdrabnianie pokarmów, napięcie mięśni policzków, ruch języka w wielu płaszczyznach, właściwe przesunięcie kęsa w kierunku gardła, praca języka i policzków, żuchwa i szczęka są domknięte, podniebienie miękkie uniesione.

- faza gardłowa- przesunięcie pokarmu w kierunku przełyku.

- faza przełykowa- ruchy perystaltyczne przesuwające pokarm do żołądka.

Podczas terapii dysfagii bardzo ważne jest następujące oddziaływanie terapeutyczne:

·        przyjmowanie właściwej postawy ciała przy posiłkach- pozycja siedząca (w miarę możliwości pacjenta), ale nigdy nie jest to pozycja leżąca!!

·        uczenie chorego specjalnych technik połykania

·        stosowanie specjalnych ćwiczeń oddechowych , głosowych lub usprawniających mięsnie poprawiające koordynację

·        -modyfikacja podawanych pokarmów i dostosowanie sprzętów wykorzystywanych przy posiłkach

   Wybrane techniki połykania:- przełykanie z brodą pochyloną do mostka
    Cel: samowolne zamknięcie nagłośni
 Schemat połknięcia:

1.      wdech

2.      silne zatrzymanie oddechu

3.      połknięcie

4.      odkrztuszenie (aby wyrzucić resztki pokarmowe)

5.      ponowne połknięcie

Podczas testu przesiewowego dot. Dysfagii u pacjenta neurologicznego:

- fonacja e, e, e,

- naprzemiennie- a, e, a, e

- mocne zatrzymanie oddechu z parciem

- odkrztuszenie- sprawdzamy czy są reakcje obronne

Test przesiewowy przyłóżkowy:

- do picia łyżeczkę wody

- przy oznakach dysfagii rezygnujemy

Żródło:

1. Pluta-Wojciewska D. (2011). Mowa dzieci z rozszczepem wargi i podniebienia. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.

2.Pluta- Wojciechowska. Zaburzenia czynności prymarnych i artykulacji.

3. Stobnicka-Stolarska P. (2012). Funkcja ssania i jej zaburzenia. Wspomaganie wczesnych umiejętności oralnych. W: M. Nehring-Gugulska, M. Żukowska-Rubik, A. Pietkiewicz (red.), Karmienie piersią w teorii i praktyce (s. 335-342). Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna.

4. http://www.dysfagia.pl/

Zabawy paluszkowe!

‘’…. Czego nie pamiętają ręce i nogi , nie pamięta również głowa..”

Urszula Tucholska

Dzieci od pierwszych tygodni swego życia bardzo interesują się swoim ciałem. Niemowlęta mające około trzech miesięcy, zaczynają z ciekawością oglądać swoje rączki i paluszki, wkładając je oczywiście gdzie? do buzi. Chętnie poznają swoje rączki –właśnie poprzez wkładanie je do buzi. Nieco starsze dzieci z ogromną uwagą powtarzają ruchy, łącząc je w różny sposób, dzięki czemu ćwiczą precyzję rąk i ćwiczą swoje ruchy. Sprawne rączki ułatwiają dzieciom naukę malowania, ubierania, manipulowania różnymi przedmiotami, pisania. Małe dzieci spontanicznie podejmują zabawę swoimi rączkami i paluszkami. Najbardziej popularnymi zabawami paluszkowymi, które są znane od pokoleń są „ Idzie rak” ;-), „ Sroczka”, „ Dwa Michały”. Zabawy te sprawiają wszystkim czyli i dużym i małym wiele radości;-). Zabawy paluszkowe powinny odbywać się w miłej i przyjaznej atmosferze, w poczuciu bezpieczeństwa i zaufania. Około drugiego roku życia dziecko zaczyna aktywnie przeżywać historie odgrywane podczas zabaw paluszkowych.

Przykłady zabaw:

POWITANIE 

Gdy się rączki spotykają, 

To od razu się witają (powitanie dłoni).

Gdy się kciuki spotykają, 

To od razu się witaja (kciuk dotyka kciuk).

Gdy się palce spotykają, 

To od razu się witają (palce jednej dłoni dotykają palce drugiej dłoni).

AUTO

Auto do myjni przyjechało,

Bo się umyć ładnie chciało.

Umyto:

Pierwsze koło podstawowe (palce jednej dłoni dotykają pierwszego paluszka drugiej dłoni).

Drugie koło podstawowe (palce jednej dłoni dotykają drugiego paluszka drugiej dłoni).

Trzecie koło podstawowe (palce jednej dłoni dotykają trzeciego paluszka drugiej dłoni).

Czwarte koło podstawowe (palce jednej dłoni dotykają czwartego paluszka drugiej dłoni).

Piąte koło zapasowe (palce jednej dłoni dotykają piątego paluszka drugiej dłoni).

SROCZKA

Tu Sroczka kaszkę warzyła (kręcimy palcem wewnątrz dłoni),

dzieci swoje karmiła.

Temu dała na łyżeczce (dotykamy kolejno palców),

Temu dała na miseczce,

Temu dała na spodeczku,

Temu dała w kubeczku,

A dla tego nic nie miała (dotykamy kciuka).

Frrrrr! I po więcej poleciała. (unosimy ręcę w górę).

ĆWIR- ĆWIR

Ćwir –ćwir, ćwir- ćwir

Ptaszki śpiewają(paluszki obu dłoni zwrócone do siebie- poruszają się, jakby śpiewały).

Fyr- Fyr ptaszki śpiewają(obie ręce łączą się i paluszki się poruszają).

Źródło:

1. K. Sąsiadek - Zabawy paluszkowe

Zdjęcia: archiwum własne

Symultaniczno- Sekwencyjna Nauka Czytania

Symultaniczno–Sekwencyjna Nauka Czytania  prof. Jagody Cieszyńskiej opiera się na wieloletnich doświadczeniach pracy z dziećmi z zaburzoną komunikacją językową. Jest to metoda sylabowa oparta na wspomaganiu pracy lewej półkuli mózgowej (sekwencyjnej) oraz wykorzystaniu symultanicznych zdolności prawej półkuli.

Najważniejszymi założeniami tej metody są:

- praca na materiale sylabowym

- nauczanie liter drukowanych

- przechodzenie od symultanicznego, globalnego myślenia prawopółkulowego do sekwencyjnego myślenia sylabowego

- intensywne ćwiczenia ogólnorozwojowe

- praca wg. kolejnych etapów wprowadzenia poszczególnych głosek, ściśle powiązanych z teorią Jakobsona.

Nauka czytania każdego nowego elementu językowego realizowana jest w trzech etapach:

- powtarzania- naśladowanie terapeuty , czytającej pacynki, drugiego dziecka pełniącego rolę nauczyciela

- rozumienia- podawanie/pokazywanie zapisanych samogłosek, wykrzyknień, wyrażeń dźwiękonaśladowczych, sylab i wyrazów odczytywanych przez terapeutę.

- samodzielnego nazywania- czytanie wskazanego, wylosowanego, wyjętego z pudełka napisu.

Stosując metodę, będziemy przechodzić wraz z dziećmi poprzez kolejne etapy zaproponowane przez J. Cieszyńską:
 

-1 etap- od samogłosek prymarnych do sylaby otwartej
Nauka odczytywania samogłosek czyli liter A, E, I, O, U, Y – oparta jest
o prawopółkulowy, symultaniczny sposób przetwarzania informacji.

Jeśli dziecko opanowało znajomość wszystkich samogłosek to można przejść do kolejnego etapu – wprowadzamy sylaby otwarte.

Świetnie sprawdzają się  jako pierwsze bliskie dzieciom wyrażenia dźwiękonaśladowcze czyli odgłosy zwierząt, pojazdów, narzędzi np. MU, BE, UHU, KU KU, BACH BACH.  (Kocham czytać zeszyt 2).

Po opanowaniu onomatopei (wyrażeń dźwiękonaśladowczych) stopniowo wprowadzamy nowe spółgłoski: P, M, B, L, F, W, T, D. (Kocham czytać zeszyty od 3 – 6)

Spółgłoski wprowadzamy zawsze w sylabach (np. PA, BE, LU) – nigdy
w izolacji.

Zapoznajemy dziecko również z prostymi wyrazami  odczytywanymi globalnie np. MAMA, TATA, LALA, OKO,  STOI, JE, PIJE.

-2 etap- od sylaby otwartej do pierwszych wyrazów
W tym etapie zapoznajemy dziecko z kolejnymi spółgłoskami  S, Z, K, G, J, N, (Kocham czytać zeszyty od 7-9) i tak jak poprzednio tworzymy z nich sylaby np. SA, ZE, KI, GU, JE, NO. Ćwiczenia wykonujemy stosując zasadę naśladowanie - rozumienie - nazywanie.
 

-3 etap- czytanie sylab zamkniętych

W tym etapie pracujemy na sylabach otwartych i zamkniętych utworzonych
z wszystkich dotychczas poznanych spółgłosek:

P, M, B, L, F, W, T, D, S, Z, K, G, J, N.

 

-4 etap- czytanie nowych sylab otwartych i zamkniętych
Na tym etapie dziecko poznaje dwuznaki SZ, RZ, CZ, DŻ, CH, DZ oraz spółgłoskę Ł (Kocham czytać zeszyty od 10- 13).
 

-5 etap- samodzielne czytanie tekstów

Ostatnią grupę materiału sylabowego stanowią spółgłoski miękkie  SI, ZI, CI, DZI, NI oraz samogłoski nosowe Ą, Ę (Kocham czytać zeszyty 14-18).

Naukę czytania kończymy doskonaleniem umiejętności samodzielnego czytania tekstów.

Ćwiczenia ogólnorozwojowe.
Te ćwiczenia są bardzo ważne, gdyż jeżeli dziecko nie jest przygotowane ogólnorozwojowo nie będzie w stanie uczyć się czytać.

- analiza i synteza wzrokowa

- ćwiczenia operacji myślowych

- ćwiczenia lewopółkulowe- sekwencje

- pamięć symultaniczno- sekwencyjna

- myślenie przyczynowo- skutkowe

- koordynacja wzrokowo- ruchowa

Źródło:

1. Zdjęcia- archiwum własne

2. Metoda Krakowska wobec zaburzeń rozwoju dzieci, J. Cieszyńska- Rożek